Binnen het onderwijs speelt het versterken van de zelfsturende vaardigheden van leerlingen een steeds grotere rol. Een belangrijk onderdeel van zelfsturing is het vermogen om te reflecteren op je handelen. En hiervoor is zelfkennis nodig: kennis over je sterke én minder sterke kanten. Zelfinzicht ontwikkel je door terug te kijken op je eigen handelen, met of zonder hulp van buitenaf.  Door je eigen handelen te evalueren, krijg je zicht op je sterke en zwakke kanten. Deze kennis helpt je om uiteindelijk om bijvoorbeeld van te voren een inschatting te maken of een bepaalde taak gaat lukken, welke tegenslag je kunt verwachten en op welke vlakken je eventueel hulp nodig hebt.

Een efficiënte manier om de ontwikkeling van deze vaardigheden te bevorderen, is door een leerling gericht te complimenteren én te bevragen. De vragen die je stelt, bepalen in belangrijke mate hoe de leerling naar zichzelf en zijn/haar handelen kijkt. Een aantrekkelijke insteek hierbij is om vooral in te zoomen op de positieve uitzonderingen: de momenten dat de leerling het gewenste gedrag laat zien, of vooruitgang laat zien ten opzichte van de vorige keer. Door de leerling te bevragen hoe hem dit is gelukt, gaat de leerling vanzelf focussen op het proces en wordt hij gestimuleerd om zich verder te ontwikkelen. Het voordeel van deze aanpak is, dat deze niet leeftijdgebonden is. Deze oplossingsgerichte communicatievorm  is geschikt voor alle leeftijden.

In deze workshop wordt kort ingegaan op de theorie van de oplossingsgerichte gespreksvoering, wordt een link gelegd met zelfsturing (ofwel executieve functies) en wordt de vertaalslag gemaakt naar de dagelijkse onderwijspraktijk.  Deelnemers krijgen praktische handvatten om direct de volgende dag mee aan de slag te kunnen gaan.

Manja van der Kooij is gezondheidszorgpsycholoog en verbonden als trainer/psycholoog bij Kinderpsy Praktijk Hilversum. Zij werkt sinds 17 jaar met kinderen, jeugdigen en hun ouders. Haar expertise ligt op het gebied van leer en gedragsstoornissen, oplossingsgerichte therapie en het coachen van leerkrachten. Daarnaast is zij verbonden aan Psytrec, een expertise centrum voor psychotrauma in Bilthoven.

Manja van der Kooij