Landelijke trainingsdag

Educatieve uitvoerders

Maandag 3 november 2025 | NEMO

Foto's, van boven naar beneden: Natuurmuseum Brabant, Hunebedcentrum, Oyfo

Voor het eerst organiseert de Vereniging van Wetenschapsmusea en Science Centers (VSC) samen met de Stichting Nederlandse Natuurhistorische Collecties (SNNC) de trainingsdag voor educatieve uitvoerders van VSC- en SNNC-leden. Op maandag 3 november 2025 in NEMO Science Museum. Deze editie staat in het teken van 'lastige gesprekken'.

Deze dag staat volledig in het teken van jouw werk op de vloer. Hoe maak je bijvoorbeeld pubers enthousiast voor jouw les? Wat leren kunstmusea ons over aandachtig kijken naar objecten? Hoe ga je om met het spanningsveld tussen geloof en wetenschap? Kies uit verschillende workshops en stel je eigen programma samen.

Ontmoet je collega’s uit het hele land, leer van elkaar en ga naar huis met nieuwe ideeën en tools. Deel deze datum met je collega’s, iedereen die met bezoekers werkt is van harte welkom!

Programma

10:15 uur: Inloop met koffie

11:00 uur: Opening: schurende theaterdialogen

12:00 uur: Lunch verzorgd door NEMO

13:00 uur: Workshopronde 1

14:00 uur: Wissel

14:15 uur: Workshopronde 2

15:15 uur: Bezoek tentoonstelling Humania, 4e verdieping NEMO

16:00 uur: Borrel

17:00 uur: Einde

Interactieve opening

Meningen verschillen, misschien wel steeds meer in onze samenleving en dat merk je ook in het museum. Hoe gaan we het gesprek aan met bezoekers, leerlingen of wie weet zelfs collega's met wie we niet op één lijn zitten?

Klimaatverandering, stikstof, de wolf in Nederland: het leidt al snel tot verhitte discussies. In deze tijd van verandering, onzekerheid en polarisatie is de dialoog belangrijker, maar ook uitdagender dan ooit, zegt Frank Kupper, associate professor engagement & dialogue aan de VU.

Hij gebruikt theater om samen met het publiek het gesprek aan te gaan over schurende thema's. Acteurs spelen een scène die uitdaagt en prikkelt, waar het publiek vervolgens op kan reageren. Doe mee aan deze interactieve opening van de dag!

Middagprogramma

Na de lunch, dit jaar verzorgd door NEMO, volg je twee workshops naar keuze. Meer informatie over de workshops vind je onderaan deze pagina. De dag wordt afgesloten met een tentoonstellingsbezoek én een borrel, genoeg gelegenheid dus om elkaar te leren kennen. Knoop een gesprek aan met een collega uit een andere organisatie. Vraag wat een vrijwilliger bij een ander museum eigenlijk doet.

Afgelopen jaren organiseerde de SNNC dit evenement, maar sinds dit jaar doet de SNNC dat samen met de VSC. Dus nog meer collega's om te leren kennen!

Meld je aan

Workshops

Er zijn zeven workshops die elk twee keer gegeven worden. In het aanmeldformulier geef je aan welke workshops je het meest aanspreken. Op de dag zelf hoor je welke twee workshops je gaat volgen, we proberen zoveel mogelijk rekening te houden met ieders voorkeuren.

1. Assertiviteit: zelfverzekerd overkomen

Als museummedewerkers zijn we gastvrij en behulpzaam naar onze bezoekers, jong en oud. Maar, om het museum een prettige plek te laten zijn voor iedereen, inclusief jezelf, kent die gastvrijheid ook grenzen en moeten we soms op onze strepen staan.

Hoe zorg je dan dat je niet over je heen laat lopen? Assertief zijn is iets anders dan dominant; dat heeft meestal ook niet het beoogde resultaat. Tijdens deze workshop worden praktische inzichten en direct toepasbare tips en technieken afgewisseld zodat je makkelijk de vertaling naar je eigen dagelijkse praktijk kunt maken.

Door Maggs Rippen, Tijdwinst.com

3. In gesprek met pubers

In deze workshop praten we niet alleen óver, maar ook mét pubers. We behandelen het ‘puberbrein’ en hoe je daar als docent of begeleider mee om kunt gaan, bijvoorbeeld door het stellen van prikkelende vragen waardoor je meer kan aansluiten bij hun belevingswereld. De aanwezige jongeren vullen dit aan vanuit hun eigen belevingswereld.

Ook behandelen we het managen van ‘lastig gedrag’, waarbij dit met de pubers plenair geoefend en gedemonstreerd wordt. Tijdens de lezing zijn er steeds korte scènes met de acteurs, ter illustratie van de behandelde theorie.

Door Karen Oosterink en twee leerling-acteurs, TeenWork

5. Interactie bij NEMO-exhibits

Publieksbegeleiders zijn de schakel tussen de bezoeker en het aanbod. Tijdens deze interactieve workshop ervaar je op een interactieve manier welke handvatten NEMO meegeeft aan publieksbegeleiders om bewust begeleiding in te zetten bij exhibits.

Het aangaan van het eerste contact met een bezoeker komt aan bod, begeleidingsstijlen, maar ook hoe het ontwerp van een exhibit bepalend is voor het type bezoekerservaring en hoe je daar vanuit begeleiding op in kunt spelen.

Door Katja van der Geer, NEMO

7. Schepping vs. evolutie

In natuurmusea leggen we uit hoe het leven op aarde zich gedurende miljoenen jaren heeft ontwikkeld. Maar niet al ons publiek kan zich vinden in de wetenschappelijke verklaringen. Hoe ga je om met bezoekers of leerlingen die jouw verhaal in twijfel trekken, of zelfs niet aan willen horen?

In deze workshop leer je beter begrijpen waarom er verschillende perspectieven zijn, vanuit de wetenschapsfilosofie en -geschiedenis, en krijg je praktische handvatten voor het aangaan van nuttige en prettige gesprekken met andersdenkenden. We bespreken elkaars ervaringen en oefenen hoe je op elkaar kunt reageren in lastige les- of gesprekssituaties.

Door Daniël van Draanen, Naturalis

2. Hé, goede vraag!

In deze hands-on workshop ontdek je de kracht van goede vragen. Hoe ga je het gesprek aan, prikkel je de nieuwsgierigheid en een onderzoekende houding? Je leert meer over de I ASK-methode en hoe je met verschillende typen vragen meer openheid, begrip en diepgang in je gesprek met bezoekers brengt. Het onderzoeken van de rode draad en hun denkbeelden staat daarbij centraal.

Maar hoe ga je een dialoog aan met bezoekers? Hoe kom je in gesprek en welke verschillende vragen kun je dan stellen? Wat werkt en wat werkt niet? Hoe creëer je een open sfeer en zorg je ervoor dat iedereen kan participeren? Laat je verrassen en wissel ervaringen uit in deze workshop.

Door Charlotte Gentenaar en Jeroen van Schie, Universiteitsmuseum Utrecht

4. Dialoog als methode voor lastige gesprekken

Voer je in het museum wel eens gesprekken over controversiële onderwerpen, waarin niet-wetenschappelijke meningen voorbij komen, of gesprekken waarin één persoon de groep domineert? Hoe leid je dat in goede banen?

Deze workshop introduceert dialoog als methode voor ‘lastige gesprekken’ en de bijbehorende spelregels, inclusief voorbeelden van dialogen over gevoelige wetenschappelijke onderwerpen. Daarnaast krijg je een aantal concrete handvatten voor gesprekstechnieken die je zowel in (dialoog)groepen als in één-op-één-gesprekken kunt toepassen.

Maar vooral gaan we in deze workshop in gesprek met de deelnemers: welke ervaringen met ‘lastige gesprekken’ zijn er, wat vinden de medewerkers lastig, hoe hebben deelnemers dat opgelost (of niet opgelost) en wat kunnen we van elkaar leren?

Door Eef Grob en Marcia van Woensel, Praatproducties

6. Visual Thinking Strategies in natuurhistorische- en wetenschapsmusea

Visual Thinking Strategies (VTS) is een wetenschappelijk onderbouwde methode om mensen beter te leren observeren door samen naar een voorwerp te kijken. Het is ontwikkeld voor kunstmusea, maar geschikt voor allerlei objecten, zoals opgezette dieren of vreemde technische voorwerpen. Het gaat om allereerst goed leren kijken: wat zie je echt? Welke meningen of verwachtingen zitten goed observeren in de weg? Kan je je waarneming onderbouwen, samen onderzoeken, luisteren naar elkaar en voortbouwen op elkaars bevindingen zonder oordeel?

In deze workshop ervaren de deelnemers allereerst zelf een VTS gesprek. Daarna gaan we er wat dieper op in: welke elementen spelen een rol en wat is jouw rol als begeleider? Belangrijk is dat er in een VTS gesprek geen kennisoverdracht plaatsvindt: er is geen goed of fout en er komt ook geen ‘antwoord’ over wat het voorwerp is. Zo ervaren leerlingen dat er verschillende kijk- en denkwijzen mogelijk zijn rondom eenzelfde voorwerp.

Niet alleen ervaren leerlingen dat iedereen anders kijkt en een andere mening heeft; ze leren die verschillen ook te accepteren en respecteren. Deze methode leidt tot anders kijken naar de wereld en geeft de tools om vol vertrouwen op ontdekking gaan.

Door Dominique Vissenberg, De Bastei

Meld je aan