Workshops
 

Workshopronde 1

Vraagstukken arbeidsmigranten in vogelvlucht.
Er wonen en werken tussen de 600.000 en 800.000, vaak Oost-Europese, arbeidsmigranten in Nederland. Gemeenten spelen een belangrijke rol in het verbeteren van de positie van arbeidsmigranten. Het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer heeft in 2020 een tweetal rapporten uitgebracht. Met een aantal belangrijke aanbevelingen uit die rapporten moeten gemeenten aan de slag, maar wat betekent dit nu eigenlijk voor gemeenten? In de workshop worden de deelnemers meegenomen in het brede vraagstuk (oa huisvesting, zorg/welzijn, toezicht en handhaving, registratie) en relevante ontwikkelingen. 

Hoe geef ik een stem aan de arbeidsmigrant in mijn beleid (of bedrijf)?
Goed beleid rondom arbeidsmigranten bij het Rijk, gemeenten en in bedrijven kan je alleen maken als je dit toetst bij de arbeidsmigrant zelf. In deze workshop presenteren we verschillende goede voorbeelden van hoe je op een fijne en open wijze in gesprek kan met arbeidsmigranten en ze kan betrekken in jouw beleid. 

Uitzendsector – toelatingsstelsel
Naar aanleiding van het advies van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten werkt het Ministerie van SZW aan een nieuw toelatingsstelsel voor uitzendbureaus en andere ondernemingen die aan terbeschikkingstelling van arbeidskrachten doen. SZW zal via een presentatie uitleg geven over de beoogde werking van het nieuwe toelatingsstelsel. Verder zal de presentatie de huidige stand van zaken en de nog te behalen mijlpalen toelichten. Naast de presentatie zal er ruim tijd zijn voor deelnemers om specifieke vragen te stellen over alle facetten van het beoogde nieuwe toelatingsstelsel.  

Registratie van arbeidsmigranten
In deze sessie wordt met verschillende stakeholders een breed gesprek aangegaan over de stand van zaken op het gebied van goede registratie als ingezetenen en niet-ingezetenen. Hierbij is aandacht voor hoe samenwerking kan worden aangegaan als het gaat om het gebruik van informatie zoals de nieuw opgegeven tijdelijke verblijfadressen. Dit wordt gedaan aan de hand van praktijkvoorbeelden uit lopende experimenten. 

Effectrapportage bij nieuwe bedrijvigheid: aan de slag met de effecten van de inzet van arbeidsmigranten bij de komst van nieuwe bedrijvigheid
Tijdens het plenaire gedeelte van het congres overhandigt de VNG de eerste publieksversie van de effectrapportage bij nieuwe bedrijvigheid (hierna effectrapportage) aan de minister van SZW. In deze workshop krijgt u een toelichting op deze nieuwe handreiking. Vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is gewerkt aan de ontwikkeling van een ‘effectrapportage bij nieuwe bedrijvigheid’ om gemeenten te ondersteunen in hun taak adequaat en vroegtijdig te kunnen anticiperen op de effecten van nieuwe grootschalige bedrijfsvestigingen, in het bijzonder de effecten op huisvesting van arbeidsmigranten. Dit is een van de vijftig aanbevelingen die zijn gedaan door het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten, onder leiding van Emile Roemer. Het afgelopen jaar heeft de VNG samen met zes gemeenten de effectrapportage in de praktijk getest. Vanuit de gedeelde verantwoordelijkheid om wonen en werken in balans te brengen ligt de focus in de effectrapportage op het gezamenlijk belang en de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. Zowel overheid als bedrijfsleven hebben hierin een belangrijke rol te vervullen. De gevolgen van grootschalige inzet van arbeidsmigranten voor het bedrijf, voor de maatschappij en voor de arbeidsmigrant zelf moeten vroegtijdig worden uitgewerkt en worden betrokken in alle relevante besluitvormingsprocessen van de gemeente én het bedrijf in kwestie. We hopen dat gemeenten met dit nieuwe instrument gefaciliteerd worden om de volgende stap te zetten: in alle fasen van visie-, plan- en besluitvorming economische ontwikkelingen rechtstreeks te verbinden aan de noodzaak te anticiperen op voldoende huisvesting voor arbeidsmigranten.

Serious game: hoe kan je zorgen voor een ‘thuis voor iedereen’?
Huisvesting voor arbeidsmigranten is een ingewikkeld vraagstuk, zeker aangezien er nog veel meer woningzoekenden zijn. Hoe verdeel je de beschikbare woningen over alle aandachtsgroepen met waar nodig de juiste zorg en ondersteuning én een gelijkmatige verdeling over de gemeenten. In dit spel stap je in de rol van een gemeente die diverse woningzoekenden met verschillende woonvragen wil gaan huisvesten. Het spel maakt goed tastbaar wat nu eigenlijk de opgave is. Verdeling van schaarste vraagt om heldere keuzes en handelingsperspectief. Met elkaar ga je in gesprek over een evenwichtige verdeling en wat dit vraagt als je kijkt vanuit regionaal perspectief. Samen ga je op zoek naar duurzame oplossingen en benodigde regionale afspraken.

Wet goed verhuurderschap
Gemeenten hebben extra instrumenten gekregen voor het verbeteren van de huisvesting van arbeidsmigranten. Met de Wet goed verhuurderschap in de hand kunnen gemeenten vanaf 1 juli 2023 handhaven wanneer een verhuurder zich niet als een goed verhuurder gedraagt. Daarnaast bestaat er ook de mogelijkheid om een verhuurvergunning in te voeren waarmee extra eisen kunnen worden gesteld en zelfs slechte verhuurders geweerd kunnen worden. In deze sessie wordt u door het ministerie van BZK en de VNG meegenomen in de betekenis van de Wet goed verhuurderschap voor gemeenten en de stand van zaken op dit moment, en blikken we vooruit op de ontwikkeling van het doelgroepencontract voor arbeidsmigranten.

Gezondheid en welzijn van arbeidsmigranten
Deze workshop start met een introductie over gezondheid en toegang tot zorg van arbeidsmigranten. We laten zien wat het VNG Ondersteuningsprogramma Arbeidsmigranten heeft ontwikkeld rond zorg & welzijn. Hierna gaan we aan de slag met de checklist Gezondheid Arbeidsmigranten. Deze checklist helpt om het gesprek te voeren over wat gemeenten én andere partijen samen kunnen doen op dit gebied.

Workshopronde 2

Businesscase huisvesting
Het achterliggende tijdvak laat zich kort kenmerken door veel plannenmakerij rondom de huisvesting van arbeidsmigranten, maar te weinig concrete realisaties. Om hier verandering in te brengen is er gezocht naar een instrument om gemeenten hierbij te ondersteunen.
Dit heeft geresulteerd in een model waarin relaties en afhankelijkheden rondom een business-case voor huisvesting zijn opgenomen. Het doel van het model is het ‘betere gesprek ’tussen initiatiefnemer en gemeenten te faciliteren. Hoe en met wat kunnen partijen elkaar vinden zodat er meer business-cases rondkomen huisvesting gerealiseerd worden?

Beheerzorgsysteem huisvesting. 
Meer en betere huisvesting van arbeidsmigranten vraagt om een breder draagvlak, zowel politiek als in de samenleving. Draagvlak ontstaat door vertrouwen en transparantie. De Vereniging Huisvesters Arbeidsmigranten (VHA) heeft met het oog hierop een kwaliteitstandaard voor professioneel beheer en toezicht ontwikkeld: het VHA-Beheerzorgsysteem. Met een Digitaal Dossier worden de afspraken vastgelegd tussen huisvester, gemeente en omwonenden over de woon- en leefomgeving van (nieuwe) huisvestingslocaties voor arbeidsmigranten. De huisvester biedt gemeente en omwonenden vervolgens online toegang tot het logboek van de uitvoering van de afspraken. Het Digitaal Dossier wordt op dit moment met financiële hulp van het Min BZK ontwikkeld.

Dak en thuisloosheid
Ervaar en/of erken jij de juridische en praktische complexiteit rondom de opvang van EU-burgers in het kader van de Wmo 2015? Schrijf je dan in voor de workshop over dakloze EU-burgers. In het eerste deel van deze workshop zal worden ingegaan op het Plan van Aanpak kwetsbare dakloze EU-burgers, met name op de pilots kortdurende opvang in 6 gemeenten en het gebruik van een rechtentool die gemeenten handvatten bieden om de rechten van EU burgers beter inzichtelijk te maken. In het tweede deel van de workshop komen we tot actie en zullen we aan de hand van cases uit de praktijk, een aantal dilemma’s belichten. 

Kinderen van arbeidsmigranten 
In deze workshop hoor je meer over wat er al bekend is over hoe het gaat met de kinderen van arbeidsmigranten. Ook gaan we het hebben over hoe de positie van deze kinderen te verbeteren. Daarna gaan we met elkaar in gesprek over de ervaringen van de aanwezigen. Wat gaat er al goed rondom het gezond en kansrijk opgroeien van deze kinderen in Nederland? En wat kan er nog beter? 

Alcohol drugs en medicijn beleid 
Tijdens deze werksessie vertelt Maddy Blokland (Trimbos) over een algemene handreiking alcohol, drugs en medicijn (ADM) beleid en hoe dat voor bedrijven waar veel arbeidsmigranten werken, op maat gemaakt moet worden. Vervolgens wordt ingegaan op specifieke vragen en ervaringen van de deelnemers als het gaat over preventie ADM-gebruik van deze doelgroep. Ook komt het infosheet ‘Een gezonde werkomgeving voor arbeidsmigranten’ aan bod. Deze is ontwikkeld naar aanleiding van een werkconferentie die eind 2023 op het Trimbos plaatsvond.

Tegengaan van misstanden door toezicht en handhaving
Toezicht en handhaving is een belangrijk instrument om arbeidsmigranten beter te beschermen tegen misstanden en om malafide ondernemers aan te pakken.  In deze workshop laat de VNG samen met het Zorg- en Veiligheidshuis zien wat gemeenten kunnen doen om kwetsbare arbeidsmigranten beter te beschermen en welke barrières opgeworpen kunnen worden om malafide ondernemers te weren. 

Start ook in jouw regio met informatie, hulp en dienstverlening: naar een landelijk dekkend netwerk
Veel arbeidsmigranten hebben behoefte aan goede informatie, hulp en dienstverlening bij kleine en grotere problemen waar zij tegenaan lopen in Nederland. Het ministerie van SZW werkt aan een landelijk netwerk dat klaarstaat om arbeidsmigranten te helpen bij het leven, wonen en werken in Nederland. Deze werksessie is bedoeld voor beleidsmakers die in hun regio aan de slag willen met een informatiepunt voor arbeidsmigranten. In de sessie zetten we de stappen uiteen om tot zo’n punt te komen en hoe je hierin ondersteund kan worden door het team vanuit het ministerie van SZW.  

Taal en integratie
Een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal belet migranten om op eigen benen te staan en vooruitgang te boeken. Effectieve communicatie en cultuursensitief werken (denk aan kennis van de leefwereld en achtergronden van nieuwkomers) dragen eraan bij dat arbeidsmigranten hier beter landen, functioneren en op termijn integreren. In deze workshop delen experts en sleutelfiguren hun inzichten over de specifieke problemen bij EU-arbeidsmigranten. We zoomen met de deelnemers in op mogelijke beleidsoplossingen teneinde via taal en communicatie de positie van EU-arbeidsmigranten te versterken en hierdoor zowel hun arbeidsmarktpositie als de sociale cohesie in de wijk te bevorderen.