Expertsessies

 

1. Landbouwexport en duurzaamheid

   Experts: Jeroom Remmers (directeur True Animal Protein Price Coalition) en Sjaak van der Tak (voorzitter LTO)
   Gespreksleider: Pascal Ramaekers (CBS)
   Beschrijving: Staat onze aloude export-oriëntatie verduurzaming van onze landbouw in de weg? Met natuurlijk gunstige omstandigheden (vruchtbare grond, geschikt klimaat, verbindingen over water) is Nederland al sinds de Middeleeuwen een groot landbouwland. Na de Tweede Wereldoorlog is Nederland veel meer gaan produceren en van daaruit exporteren omdat er dollars nodig waren voor het betalen van de wederopbouw van onze steden. Inmiddels is Nederland uitgegroeid tot de tweede landbouwexporteur ter wereld, na de Verenigde Staten. Tegelijkertijd wil Nederland een koploper zijn op het gebied van kringlooplandbouw, veel minder stikstof uitstoten en meer rekening houden met het welzijn van dieren. Zijn al deze duurzaamheidsambities te verenigen met de ambitie om een grote landbouwexporteur te blijven?

2. Bedrijvendynamiek in tijden van de coronapandemie

   Experts: Lico Hoekema (CBS) en Daan Freeman (CPB)
   Gespreksleider: Daan Freeman (CPB)
   Beschrijving: In hoeverre zijn de mogelijk positieve gevolgen van de door de overheid verleende coronasteun weerspiegeld in de statistiek, bv. m.b.t. faillissementen van bedrijven en de werkloosheid? Zijn er typen bedrijven tijdens de corona-pandemie die zijn (onverwacht) toegenomen (bv., het aantal horeca’s)? Anderzijds, heeft het steunbeleid de bedrijvendynamiek in Nederland mogelijk ook verstoord of invloed gehad op de personeel dynamiek van bedrijven? In deze sessie staat de bedrijvendynamiek in tijden van de corona-pandemie centraal. De sessie begint met het grote plaatje en dan wordt ingezoomd op keerzijden van het steunbeleid gerelateerd aan het natuurlijke proces van ‘creative destruction’ in de bedrijvenpopulatie.

3. De dimensies van een voetafdruk: Oftewel waarom er geen “one size fits all” voetafdruk is

   Experts: Adam Walker (Onderzoeker, CBS) en Frank Dietz (Planbureau voor de Leefomgeving)
   Gespreksleider: Edwin Horlings (CBS)
   Beschrijving: Voetafdrukken zijn krachtige tools die inzicht kunnen bieden in een reeks beleidsrelevante kwesties, bv. emissies in de toeleveringsketten en de werkgelegenheid die verbonden is aan de export. Echter zijn er veel cijfers die worden beschreven als voetafdrukken en dat leidt vaak tot verwarring over wat er gemeten wordt. In deze sessie wordt een korte inleiding gegeven aan de verschillende mogelijkheden. Er volgt een discussie over welke methode geschikt is voor welke toepassing door te kijken naar verschillende schaal niveaus van landen naar specifieke producten. Het doel is om beleidsmakers op de hoogte te brengen over de mogelijkheden en beleidsmakers te laten vertellen wat belangrijk is voor hen.

4. Globalisering en arbeidsmarktflexibilisering

   Experts: Wendy Smits (CBS) en Olaf van Vliet (Universiteit Leiden)
   Gespreksleider: Davey Poulissen (CBS)
   Beschrijving: De alsmaar toenemende internationale handel en vervlechting van wereldwijde productieketens hebben niet alleen een directe impact op onze welvaart, maar ook op onze arbeidsmarkt en de wijze waarop ons werk georganiseerd is. Zo wordt globalisering vaak genoemd als één van de oorzaken van de steeds verder gaande arbeidsmarktflexibilsering. In deze sessie zoomen we in op de relatie tussen globalisering en arbeidsmarktflexibilsering. In hoeverre is globalisering een belangrijke oorzaak van arbeidsmarktflexibilisering? En wie zijn de eventuele winnaars en verliezers in deze context? De aanwezige experts delen met ons de allerlaatste inzichten, waarna we gezamenlijk over dit onderwerp in discussie gaan.

5. Internationale geldstromen en de impact van brievenbusfirma’s op de Nederlandse economie

   Experts: Arjen Berkenbos (DNB) en Pieter Moore (DNB)
   Gespreksleider: Roos Smit (CBS)
   Beschrijving: Internationale geldstromen zijn de laatste decennia sterk toegenomen, deels gedreven door multinationals die optimaal gebruik trachtten te maken van verschillende juridische en fiscale regimes. Nederland neemt hierbij al jaren een bijzonder positie in, met wereldwijde topnoteringen voor de omvang van de ingaande en uitgaande directe investeringen. Een niet onaanzienlijk deel van deze investeringen bestaat echter uit fiscaal gedreven ‘doorstroominkomens’ die weinig of geen verband houden met daadwerkelijke productieactiviteiten in Nederland. Wat maakt Nederland zo aantrekkelijk voor deze internationale geldstromen? Wat is de betekenis voor de Nederlandse economie? En zijn we in Nederland anders naar dergelijke doorstroominkomens gaan kijken? Samen met experts van de Nederlandsche Bank gaan we hierover in discussie.

6. Verwachtingen en beeld van de Europese Unie: het Nederlandse burgerperspectief

   Expert: Sander Kunst (SCP) en Christopher Houtkamp (Clingendael)
   Gespreksleider: Marjolijn Jaarsma (CBS)
   Beschrijving: Hoe kijkt de Nederlandse burger aan tegen de Europese Unie? Experts van Clingendael en het Sociaal en Cultureel Planbureau presenteren recente onderzoeksresultaten die een antwoord geven op deze vraag. Hierbij komen diverse aspecten aan bod, waaronder steun voor het EU-lidmaatschap, het vraagstuk van de Europese eenwording en verschillen in de beleving en waardering van deze en andere globaliseringskwesties tussen verschillende groepen in de samenleving. Vervolgens gaan de experts en de overige aanwezigen in discussie over de vraag wat deze bevindingen betekenen voor Nederland, de EU en de toekomst van globalisering.

7. Globalisering, leveringszekerheid en kritieke grondstoffen; vrije markt loopt tegen grenzen aan

   Experts: Elmer Rietveld (TNO) en René Klein (Universiteit Leiden)
   Gespreksleider: Rik van Roekel (CBS)
   Beschrijving: De technologisch niveau van onze samenleving maakt het mogelijk wereldwijde en hooggespecialiseerde leveringsketens in te richten die het industriële systeem voeden. De pandemie en de oorlog in de Oekraïne hebben aangetoond dat deze ketens, van grondstoffen tot het eindproduct, zowel fragiel als veerkrachtig kunnen zijn. In deze sessie bieden we een overzicht van kritische grondstoffen en de resulterende leveringszekerheid in de waardeketen. Hierbij stellen we de vraag in welke mate de vrije markt loopt mag worden verwacht vraag een aanbod in balans te brengen, zeker ook in de context van maatschappelijke uitdagingen zoals de energietransitie.

8. Duurzaam ondernemerschap: is dat klein en lokaal of kan dat ook op wereldschaal?

   Expert: Emma Folmer (Universiteit Groningen)
   Gespreksleider: Anna van der Meij (CBS)
   Beschrijving: In de korte inleiding die ik zal verzorgen zal ik deze ogenschijnlijke tegenstelling verder toelichten. In discussies over duurzaamheid en circulariteit wordt vaak gesproken over het 'verkorten van de ketens' en lokale productie en consumptie. Hoewel dit natuurlijk belangrijke elementen zijn, moeten we ook niet vergeten dat duurzaam ondernemers een zo groot mogelijke positieve impact willen maken - zowel sociaal als ecologisch. Het maken van positieve impact op grote (mondiale) schaal lijkt op gespannen voet te staan met lokaliteit en duurzame productie - maar is dat wel zo?”